Cumhuriyet devri edebiyatının usta kalemlerinden olan Halide Edip Adıvar, yalnızca yazmakla yetinmedi; siyaset de yaptı, Mustafa Kemal Atatürk’ün en yakınlarından biri oldu. Bilhassa Kurtuluş Savaşı yıllarında Sultanahmet Meydanı’nda kalabalığa yaptığı ateşli konuşmasıyla bilinen Halide Edip, Türk edebiyatının en çok yazan ve yapıtları çok tartışılan muharrirlerin başında geliyor.
Özellikle Ateşten Gömlek romanı müellifin ismiyle özdeşleşti adeta. Bu romanda Anadolu beşerinin bağımsızlık çabasını okuyoruz.
Halide Edip 15 Şubat 1922’de o devrin önde gelen gazetelerinden olan Yenigün ile bir söyleşi gerçekleştirdi. Bu söyleşide kendisine sorulan “Gençlere okuma teklifleriniz var mı?” sorusuna şöyle karşılık veriyor Halide Edip;
“Gittikçe derinleşen uçurum”
“Bu suale verebileceğim karşılığın tabirinden emin değilim. Bence birinci kural sanatkarın mutlak kendi muhitinin mazisini, harsını yani manevi iklimini bilmesi. Ama bu biliş yeniden bence yalnızca okumakla elde edilmez. Bunun en önemli kısmı kitaptan gelmiyor ve şuur değildir. Çocukken bizi uyuttukları ninniler, bize söyledikleri masallar, konut hayatımızın temelli ve mahalli havası, ananesi bize bu harsı derinden derine telkin ediyor. Buna karşın maziyle ortamızda gitgide derinleşen uçurumu biraz olsun doldurmak için bir Türk muharririnin minimum olarak şunları okuması lazımdır kanaatindeyim.”
Halide Edip’in tavsiye ettikleri
Halide Edip’in tavsiye ettiği okumlar ise şu halde;
Bütün halk masalları; yani Aşık Kerem, Leyla ve Mecnun, Aslı ile Kerem vesaire. Divan edebiyatının bir kısmı: yani Fuzulİ, Galip Dede, Nedim hatta biraz Nef’İ. Bizde yeni ile eski ortasında belirip çabuk geçen Vasıf Enderunİ üzere natüralist mektep edebiyatı. Âşık Paşa’dan başlayarak Cevdet Paşa’ya kadar gelen bütün tarihleri, özellikle Naima’yı.
Halide Edip sohbetin devamında kendisine sorulan “Ya Tanzimat edebiyatı” sorusunu da yanıtlıyor.
“Tanzimat edebiyatında bir şey tavsiye etmiyorum”
“Tanzimat edebiyatından bir şey tavsiye etmiyorum zira bu edebiyatı liseler ve üniversitenin temelli bir surette talebeye okuttuğunu farz ediyorum.
Mektep hayatı geçtikten sonra okuyacağı muharriri her romancı kendi zevkine ve muhtaçlığına nazaran tespit eder. Garp edebiyatında okunacak kitaplara gelince, bu da Türk romancısının zevkine nazaran değişir. Umumiyetle söylenecek şey, bugün sayısı gitgide artan ve kökleri eski harslarda fikir ve sanat cereyanlarını her romancının takip etmesi lazımdır.”
Kitap sayfası için iletişim:
ergul.tosun@ensonhaber.com
Yorum Yok